Baran

Jacek Napieralski

Gwiazdozbiór Barana znajdziemy niedaleko Andromedy, pomiędzy Bykiem i Rybami. Najwyraźniejsza grupa gwiazd tej konstelacji wyznacza położenie głowy mitologicznego Barana. Pozostała część gwiazdozbioru jest już słabiej widoczna. Gwiazdozbiór Barana związany jest z grecką legendą, w której baran o złotym runie unosi na swoim grzbiecie Frykosa i Helle, ratując tego pierwszego od złożenia bogom w ofierze. Podczas lotu nad cieśniną morską wydarzył się wypadek, gdyż Helle spadła i utonęła w morzu. Dla uczczenia jej pamięci wody pobliskiej uroczej cieśniny nazwano Hellespont, co oznacza "morze Helle" (dziś są to Dardanele).

Najjaśniejszą gwiazdą konstelacji Barana jest piękna gwiazda Hamal (z arabskiego - głowa barana). Gwiazda ta jest pomarańczowym olbrzymem odległym od nas o 78 lat świetlnych. Z odległości 52 lat świetlnych wdzięczy się do nas gwiazda Sheratan, świecąca znacznie słabiej niż Hamal. Obydwie gwiazdy zawsze bardzo łatwo rozpoznać na naszym niebie.

Baran jest gwiazdozbiorem zodiakalnym, więc słyszeli o nim chyba wszyscy. Ponieważ na jego obszarze leżał tzw. punkt równonocy wiosennej, zajmował on zawsze najważniejszą pozycję w greckiej nauce o niebie. Nazywano nawet tę konstelację "Księciem wszystkich znaków", a Asyryjczycy w dniu równonocy wiosennej składali w ofierze barana i nazywali ten gwiazdozbiór "ofiarą".